Πριν από καιρό είχα κάνει εγγραφή στα tweets, τα σύντομα δηλαδή μηνύματα που ανταλλάσσονται μέσω twitter, μιας αθηναϊκής εφημερίδας. Στο διάστημα που μεσολάβησε δε μετάνιωσα για την επιλογή. Οι ειδήσεις που μέσω του twitter έφταναν είτε στον υπολογιστή είτε στο κινητό συχνά με πληροφόρησαν εγκαίρως για κάποια εξέλιξη που με ενδιέφερε.Την προηγούμενη εβδομάδα όμως είδα, με κάποια έκπληξη ομολογώ, ότι η εφημερίδα είχε κάνει εγγραφή και στα δικά μου tweets. Κίνηση "αβροφροσύνης" πιθανώς. Ή απλώς μια κίνηση χωρίς κάποιο ιδιαίτερο λόγο, απλώς για να υπενθυμίσει την παρουσία της στον δικτυακό αναγνώστη. Δεν αποκλείεται. Άλλωστε το είχε κάνει σε όλους όσοι είχαν εγγραφεί.
Από την άλλη όμως, ίσως να είναι το προανάκρουσμα μιας άλλης εποχής για την παραδοσιακή δημοσιογραφία. Μπορεί προς το παρόν η καλή εφημερίδα να μην έχει την πρόθεση ή (και) την υποδομή να παρακολουθήσει τα εκατοντάδες μηνύματα που ανταλλάσσουν οι followers της. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι μπορεί να αδιαφορεί για τη "δυναμική ενημέρωσης" που αναπτύσσουν οι ίδιοι οι πολίτες.
Οι εξελίξεις στον read and write ιστό, στο web 2.0 αν θέλετε, είναι καταιγιστικές και αναδεικνύουν τη δύναμη των νέων μέσων όχι μόνο στην υποδοχή, τη διήθηση, τον σχολιασμό των ειδήσεων αλλά και στην "πρωτογενή" ενημέρωση. Συχνά το τελευταίο διάστημα, κέρδισα χρόνο από την ενημέρωση μέσω των tweets και όχι μόνο σε χρηστικά ζητήματα (πχ "πορεία στο κέντρο -κλειστό το ένα ρεύμα της Πατησίων") αλλά και σε πολλά άλλα. Για παράδειγμα, δε μπόρεσα να παρακολουθήσω το πρόσφατο συνέδριο για την επιστήμη του Ιστού. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν πήρα και μια γεύση απ' όσα συζητήθηκαν.
Συνάδελφοι που βρίσκονταν εκεί πληροφορούσαν, σε πραγματικό χρόνο, για τις ανακοινώσεις (thx Tanya), μετέφεραν το κλίμα και παρέπεμπαν σε περισσότερο αναλυτικές ανταποκρίσεις στα ιστολόγιά τους αλλά και αλλού.
Σε ανταπόκρισή του στην Ελευθεροτυπία της Κυριακής ο Θανάσης Τσίτσας αναφέρει ότι αυτό που κάποτε χαρακτηριζόταν ενοχλητική υποκουλτούρα, σήμερα αρχίζει να γίνεται ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του κοινωνικού και μιντιακού περιβάλλοντος. Το Twitter έχει διεισδύσει μέσα σε εφημερίδες, εταιρείες και πολιτικές εκστρατείες. Ολα έγιναν πολύ γρήγορα. Το Twitter ξεκίνησε σαν μικρή εταιρεία όπου οι χρήστες μπορούσαν να ανανεώνουν το προφίλ τους, ακριβώς όπως στο Facebook[σημ καμία σχέση]. Τα μηνύματα περιορίζονται στις 140 λέξεις.Στα μέσα του 2008, η εταιρεία, που έχει έδρα το Σαν Φρανσίσκο, εμφανιζόταν σε άρθρα εφημερίδων και είχε προσφορές εξαγοράς αξίας 500 εκατ. δολαρίων. Σήμερα διαθέτει περίπου 6 εκατομμύρια χρήστες, μια αύξηση της τάξης του 900% σε σχέση με το 2007. [...]
[..]Πολλοί θεωρούν ότι το Twitter έγινε δημοφιλές λόγω του ρόλου που έπαιξε στις τρομοκρατικές επιθέσεις στη Βομβάη τον περασμένο Νοέμβριο. Για άλλους έγινε δημοφιλές εξαιτίας της απόφασης του Δαλάι Λάμα να αρχίσει να το χρησιμοποιεί. Άλλοι πάλι θεωρούν ότι η εκτεταμένη χρήση του από τα κανάλια και πολλές μεγάλες εταιρείες συμβάλλει στη δημοτικότητά του. Η χρήση του είναι κοινός τόπος για όλους, από πολιτικούς μέχρι εκδοτικούς οίκους και ενδεικτικό της δημοφιλίας του αποτελεί το γεγονός ότι στις αρχές του χρόνου εκδόθηκε ένας οδηγός για το πώς να γράφει κανείς στο Twitter.
Το Twitter, όμως, αναδεικνύει τις λιγότερο κολακευτικές πλευρές της αμερικανικής κουλτούρας: ανάγκη για συνεχή προσοχή, πολύ μικρό χρόνο συγκέντρωσης και έλλειψη ουσίας στο αποκορύφωμά της. Αρχικά το Twitter και οι χρήστες του ήταν απλώς ενοχλητικοί και σχετικά περιθωριοποιημένοι. Τώρα υπάρχει κόσμος που μιλάει σοβαρά για «δημοσιογραφία στο Twitter» και «κριτική μέσω του Twitter». Αυτό που αρχικά έμοιαζε με περιορισμένο φαινόμενο στο Ιντερνετ, έχει αρχίσει να μοιάζει με επίθεση κατά της ικανότητάς μας να σκεφτόμαστε ολοκληρωμένα και να συντάσσουμε ολοκληρωμένες προτάσεις. [αν και κριτική που αφορμάται από τον εγγενή(sic) αντιαμερικανισμό μοιάζει ακαταμάχητη, ας σκεφτούμε τον ρόλο του twitter στα γεγονότα του Δεκεμβρίου. Το hashtag griots παρείχε συνεχή ενημέρωση και αφορμή για προβληματισμό. Μα σε 140 χαρακτήρες; Όχι απαραίτητα. Συχνά τα tweets ήταν μέρος ευρύτερης και διαρκώς εξελισσόμενης ή παρέπεμπαν σε στοχαστικά κείμενα και αναλύσεις που φυσικά δεν περιορίζονταν σε τόσο μικρό αριθμό χαρακτήρων.]
Οι υπερασπιστές του Twitter απορρίπτουν τέτοιες επικρίσεις. Λένε ότι τέτοια επιχειρήματα χρησιμοποιούνται κατά του Ιντερνετ και των εφαρμογών του επί χρόνια. Επιπλέον, οι υπερασπιστές του Twitter ισχυρίζονται ότι αυτοί που επικεντρώνουν την κριτική τους στο πόσο κενά είναι τα μηνύματα στο Twitter, αγνοούν τα οφέλη τής συνεχούς χρήσης του. Ο Κλάιβ Τόμσον, υποστηρικτής του Twitter, blogger, και δημοσιογράφος που ασχολείται με θέματα τεχνολογίας παραδέχεται ότι η συντριπτική πλειονότητα των μηνυμάτων στο Twitter είναι ανούσια. Υποστηρίζει, όμως, ότι το Twitter είναι η ύστατη σωκρατική εφαρμογή. Η πράξη του να σταματάει κανείς πολλές φορές την ημέρα για να παρατηρήσει τι νιώθει και τι σκέφτεται, μπορεί, έπειτα από κάποιο καιρό, να γίνει ένα είδος φιλοσοφικής πράξης. Είναι, τελικά, σαν να ακολουθεί κανείς το ρητό «γνώθι σαυτόν». Η ύπαρξη του κοινού καθιστά αυτή την πράξη τού στοχασμού πιο διεισδυτική. Ο Τόμσον, βέβαια, δεν μας λέει γιατί η ύπαρξη του κοινού κάνει τον στοχασμό πιο διεισδυτικό -ούτε αποσαφηνίζει την έννοια του διεισδυτικού στοχασμού. Ούτε αναφέρεται καν στο γεγονός ότι 140 χαρακτήρες μπορεί να είναι αρκετοί για να δηλώσει κανείς ένα ασήμαντο γεγονός, αλλά οπωσδήποτε όχι αρκετοί για να στοχαστεί κανείς. Αλλά το να παίρνει κανείς στα σοβαρά ανθρώπους σαν τον Τόμπσον δεν είναι απαραίτητο, γιατί οι πιο πειστικές αποδείξεις για την κενότητα του Twitter βρίσκονται στο ίδιο το δίκτυο. Εκεί μπορεί κανείς να δει με τι μοιάζει η πράξη τού «διεισδυτικού στοχασμού». Μοιάζει κάπως έτσι: «Κάποιος έφτιαξε καφέ και μυρίζει ωραία. Πρέπει να αντισταθώ». «Συνεχίζω θεραπεία για την ουροδόχο κύστη. Το καλό της κατάστασης είναι ότι έχασα 5 κιλά από τότε που ξεκίνησα δίαιτα» κ.ο.κ. [Σωστά. Ένα μεγάλο μέρος των μηνυμάτων που ανταλλάσσονται είναι πραγματικά αυτής της μορφής. Δεν είναι απαραίτητο όμως, να τα "ακολουθήσει" κανείς. Διαβάζουμε δηλ. κάθε ιστολόγιο; Ακόμα κι αυτά που αναφέρονται στις προσωπικές συνήθειες των κατόχων τους; Ή όλες τις ιστοσελίδες; Με τον ίδιο τρόπο που γίνεται εκεί η επιλογή γίνεται κι εδώ. Η δύναμη του μέσου και οι ικανότητες διήθησης των μηνυμάτων είναι δυο διαφορετικά ζητήματα που ναι μεν συνδέονται αλλά δεν ταυτίζονται.]
Η πιο εκνευριστική υπεράσπιση του Twitter είναι ότι το κοινωνικό δίκτυο είναι ένα είδος τέχνης. Οι υποστηρικτές του λένε ότι η ικανότητα να επικοινωνείς σε 140 χαρακτήρες, είναι ένα είδος ποίησης της εποχής των υπολογιστών. Ο Τόμσον γράφει ότι οι χρήστες τού Twitter προσπαθούν να περιγράψουν τις δραστηριότητές τους με έναν τρόπο που να είναι ενδιαφέρων για τους άλλους. Συνεπώς, τα μηνύματα είναι μια μορφή φιλολογίας ή ένα είδος τέχνης. Πολλοί ισχυρίζονται ότι το Twitter θα έχει τον μεγαλύτερο αντίκτυπο ως εργαλείο για τη «δημοσιογραφία των πολιτών». Ο Ρόρι Ο'Κόνερ, ο οποίος έχει μελετήσει τον αντίκτυπο των αποκαλούμενων «κοινωνικών δικτύων» (social networks) στον κλάδο των ΜΜΕ, συμπέρανε ότι ιστοσελίδες σαν το Twitter όχι μόνο αποτελούν συμπλήρωμα στα παραδοσιακά ΜΜΕ, αλλά και τα παραγκωνίζουν, αναφέροντας ως παράδειγμα ότι η πρώτη φωτογραφία τού αεροπλάνου που προσθαλασσώθηκε στον ποταμό Χάντσον στη Νέα Υόρκη δημοσιεύτηκε στο Twitter. Είναι αλήθεια ότι το Twitter έχει χρησιμοποιηθεί για να δημοσιευτούν πληροφορίες κατά τη διάρκεια κρίσεων. Καθιστά όμως το γεγονός αυτό την ενασχόληση με το Twitter δημοσιογραφία; Οταν ο κόσμος άρχισε να τηλεφωνεί σε συντάκτες εφημερίδων για να τους δώσει κάποια πληροφορία, αρχίσαμε να μιλάμε για «δημοσιογραφία των τηλεφωνικών δικτύων» [Φοβάμαι ότι το επιχείρημα είναι σοφιστικό. Είναι το ίδιο η ισχυρή αλληλεπίδραση που αναπτύσσεται στο web 2.0, η δυνατότητα άμεσου σχολιασμού της είδησης ή της άποψης με το άτυπο "τηλεφωνικό δίκτυο"; Στο τελευταίο ο συντάκτης του παραδοσιακού μέσου θα είναι εκείνος που θα φιλτράρει τις πληροφορίες, θα αποφασίσει ποιες θα αναδειχτούν και ποιες θα "θαφτούν". Όσοι συνεισφέρουν σ' αυτό θα έχουν τη δυνατότητα να σχολιάσουν τις αποφάσεις του, να στοχαστούν ή να αναστοχαστούν ως αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασής τους με τους άλλους χρήστες;]; Οταν οι «Λος Αντζελες Τάιμς» άρχισαν να δημοσιεύουν πληροφορίες στο Twitter για τις μεγάλες πυρκαγιές που μαίνονταν στην πολιτεία, προσέφεραν απλώς μια υπηρεσία πληροφοριών στους αναγνώστες, η οποία ήταν συμπληρωματική της κανονικής κάλυψης γεγονότων. Δεν ήταν, ας ελπίσουμε, «το μέλλον της δημοσιογραφίας». Διάφορες προσπάθειες να χρησιμοποιηθεί το Twitter ως μέσο δημοσίευσης κανονικών ρεπορτάζ (το περιοδικό Slate π.χ. προσπάθησε να καλύψει έτσι τους Ολυμπιακούς Αγώνες) είχαν αστεία αποτελέσματα και εγκαταλείφθηκαν γρήγορα [Εδώ είναι ίσως το σημαντικότερο σημείο. Η (άγνωστη σε μένα τουλάχιστον) αποτυχία προδικάζει νομοτελειακή αποτυχία κάθε ανάλογης προσπάθειας; Ή μήπως απλώς αναδεικνύει την ιδιαιτερότητα των νέων μέσων και την ανάγκη να προσαρμοστεί σ' αυτή η γραμματική και το συντακτικό της δημοσιογραφίας του κοντινού μας μέλλοντος. Επ' αυτού όμως θα επανέλθουμε...].
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου