Οι Times ανοίγουν το κουτί του θησαυρού...

Τι θα λέγατε για 200 χρόνια ιστορίας μόλις ένα κλικ του ποντικιού μακριά σας; Πώς θα νιώθατε αν κάποιος σας πρόσφερε πρόσβαση στο πλήρες αρχείο της ιστορικότερης ίσως εφημερίδας του πλανήτη; Αν σας επέτρεπαν να μεταφέρετε στον υπολογιστή σας όλα της τα άρθρα και μάλιστα στη μορφή που δημοσιεύτηκαν; Το θεωρείτε απίθανο; Κι όμως δεν είναι. 

Οι «Times» του Λονδίνου προσφέρουν πλέον ηλεκτρονική πρόσβαση στα αρχεία τους από την πρώτη ημέρα κυκλοφορίας της, την 1η Ιανουαρίου 1785, ως και το 1985. Ο επισκέπτης της ιστοσελίδας στην οποία φιλοξενούνται τα αρχεία της εφημερίδας μπορεί να διαβάσει σε ηλεκτρονική μορφή τα φύλλα της εποχής όπως είχαν εκτυπωθεί, επιλέγοντας ακόμη και συγκεκριμένα άρθρα τα οποία μπορεί να αποθηκεύσει, να εκτυπώσει ή να στείλει με e-mail. Για την πρόσβαση στην υπηρεσία απαιτείται εγγραφή ενώ οι υπηρεσίες που διατίθενται προς το παρόν δωρεάν θα απαιτούν στο μέλλον κάποιο αντίτιμο που δεν έχει ακόμα καθοριστεί.

Η αίσθηση που αποκομίζει κανείς φυλλομετρώντας το τεράστιο αρχείο της εφημερίδας είναι μοναδική. Πόλεμοι, επαναστάσεις, γενοκτονίες, αλλαγές συνόρων, γάμοι, βαπτίσεις, θάνατοι, διαφημίσεις, αγοραπωλησίες και κοινωνικές εκδηλώσεις κι ακόμα εκτιμήσεις που διαψεύστηκαν και άλλες που προδιέγραψαν τη μορφή του σύγχρονου κόσμου.

Από το πρωί που ανακάλυψα το αρχείο (από μια δημοσίευση του Βήματος της Κυριακής) νιώθω σαν κάποιος να μου έδειξε το δρόμο σε έναν απίστευτο θησαυρό.

Διαβάζω στο φύλλο της 23ης Οκτωβρίου 1793: "Εκτέλεση της βασίλισσας της Γαλλίας Μαρίας-Αντουανέτας. Η εκτέλεση έλαβε χώρα στις 11.30 π.μ.(...). Μετά την εκτέλεση τρεις νεαροί έβρεξαν τα μαντίλια τους με το αίμα της. Συνελήφθησαν αμέσως".

Στο φύλλο της 22ας Ιουνίου 1815 την αναλυτική αναφορά στη μάχη του Βατερλό, στο φύλλο της 1ης Οκτωβρίου 1888, την περιγραφή των δολοφονιών του Τζακ του Αντεροβγάλτη. Εντυπωσιακός υπαινιγμός για την κοινωνική προέλευση των θυμάτων: "...και τα δυο θύματα ανήκαν στην ίδια κοινωνική τάξη".



Αναζητώ αναφορές στον επαναστατικό αγώνα των Ελλήνων το 1821. Αποκάλυψη! Το πρώτο άρθρο στο οποίο απαντάται αναφορά στον όρο "Ελλάδα" είναι της 20ης Σεπτεμβρίου 1821: "Η νεότερη Ελλάδα και η υπόθεση των Ελλήνων". Εξεγείρεται ο συντάκτης κατά της πολιτικής των Ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. "Άοπλοι και δίχως πολεμική προεργασία αλλά ανήμποροι να αντέξουν πια την τυραννία οι Έλληνες σκλάβοι ρίχτηκαν - με ηρωϊσμό παρά με σύνεση - σε μια τρομερή και άνιση αναμέτρηση". Παρακολουθώ τη συλλογιστική του αρθρογράφου. Μετατόπιση από το συναίσθημα (αυτό που εμείς θα αποκαλούσαμε φιλελληνισμό) στην ψυχρή, λογική εκτίμηση της κατάστασης. Οι Έλληνες, υποστηρίζει, γρήγορα θα είναι κύριοι στο archipelagο (έτσι αποκαλεί το Αιγαίο), κυρίαρχοι των Στενών του Βοσπόρου. Αν τους εγαταλείψουμε στον φανατισμό και στην εκδικητικότητα των Τούρκων, έχουν μόνο μια διέξοδο, τη Ρωσία.  Και δεν είναι μόνο αυτό. Είναι πλούσια η χώρα... Κι εμείς έμποροι. "Ακόμα και στην άθλια κατάσταση που βρίσκεται η Ελλάδα, τα κέρδη από το εξωτερικό εμπόριο ετιμώνται σε 2 εκ. στερλίνες τον χρόνο, καθώς κάποια από τα εγχώρια προϊόντα υψηλής ζήτησης δεν επηρεάζονται από την καταστροφική μανία των εμπολέμων". Κι έπειτα κλείσιμο του ματιού στους αστούς της χώρας που έψαχναν εναγωνίως νέες αγορές: "...ο έμπορος είναι σίγουρο πως θα εξασφαλίσει μια έτοιμη αγορά για τα αγαθά του. Αν μάλιστα την ίδια στιγμή μετέφερε όπλα και πυρομαχικά, αξιωματικούς, στρατιώτες και πολεμικό εξοπλισμό θα υπηρετούσε τα δικά του συμφέροντα με τη νέα τροπή που θα έπαιρναν οι πολεμικές επιχειρήσεις. Βοήθεια αυτού του είδους είναι βέβαιο πως θα εξασφάλιζε πλούσια ανταμοιβή από τη λεία των περιουσιών  των προσφύγων Τούρκων αλλά και από τη διανομή των γαιών που ασφαλώς θα γινόταν υπέρ τους".

Αυτό που γνωρίζαμε ασφαλώς τώρα και με αποδείξεις. Κάπως έτσι προετοιμάστηκε το έδαφος γαι να χαλκευθούν τα δεσμά της πολιτικής και οικονομικής εξάρτησης της χώρας. Κι όλ' αυτά δεκαεπτά μήνες πριν την ανάληψη του Υπουργείου Εξωτερικών της Αγγλίας από τον Κάνιγκ και τη μεταστροφή της αγγλικής εξωτερικής πολιτικής.

Συνεχίζω το ψάξιμο... Στο φύλλο της 20ης Σεπτεμβρίου 1821 δημοσιεύεται η επαναστατική προκήρυξη του "Οδυσσέα, διοικητή των Μακεδόνων". Οι όροι Έλληνας και Μακεδόνας χρησιμοποιούνται ως ταυτόσημοι στο κείμενο. Η εφημερίδα δε φαίνεται να έχει διαφορετική άποψη (και γιατί να έχει άλλωστε).

1822,1823,1824, δάνεια, δουλειές, 1825, 1826, ο Τσάρος Νικόλαος απειλεί τα αγγλικά συμφέροντα, 1827, 1828, 1829, μουδιασμένη αντίδραση στην (καθυστερημένη) γνωστοποίηση της ναυμαχίας του Ναβαρίνου, κι έπειτα 1830, το πρόβλημα του Ηγεμόνα, η αντιπαλότητα στον Καποδίστρια, 1831, 1832, ο Όθωνας βασιλιάς, αποκλεισμοί, Κριμαϊκός, πάλι αποκλεισμοί, 1862-1863, ανοίγει το ζήτημα των Επτανήσων, φυγή του Όθωνα, ένας αντίπαλος λιγότερος λένε οι Times, τα Επτάνησα στην Ελλάδα, μισό αιώνα αργότερα, η Σμύρνη στις φλόγες, αντικειμενικές περιγραφές, Β΄ Παγκόσμιος, θαυμασμός, Δεκεμβριανά, η Αθήνα κατειλημμένη πόλη, ο Τσώρτσιλ στην Έλλάδα, μεταπολεμικές περιπέτειες, δικτατορία, Πολυτεχνείο, μεταπολίτευση. Από πού να αρχίσει και πού να τελειώσει κανείς;

Και παράλληλα πόσο μεγάλη ευκαιρία για μας που διδάσκουμε την Ιστορία να πλουτίσουμε το υλικό μας. Ας ανασκουμπωθούμε όσο το υλικό θα είναι προσβάσιμο...

"Στάση σκέψης...", που λέει η Δημουλά. Με τα δικά μας Γενικά Αρχεία του Κράτους και την εξαγγελθείσα ψηφιοποίηση των αρχείων τους τι γίνεται; Κάθε φορά που επισκέπτομαι τη σελίδα τους με υποδέχεται η ανακοίνωση "Τα περιεχόμενα των ΓΑΚ θα είναι διαθέσιμα στο διαδίκτυο μετά την ολοκλήρωση του Συστήματος Ηλεκτρονικής Διαχείρισης και Διάθεσης Αρχειακού Υλικού". Πότε αλήθεια;