Logicomix

Τα τελευταία χρόνια κάθε Σεπτέμβρη παρουσιάζομαι και σε άλλο σχολείο. Τα ξέρετε... Διαδοχικές μεταθέσεις, διάθεση ΠΥΣΔΕ, υπεραριθμία, τέτοια όμορφα. Βεβαίως, όταν πηγαίνεις στο σχολείο Σεπτέμβρη καιρό, δε μπορείς να διαλέξεις όποιο μάθημα θέλεις. Στην εκπαίδευση και κάπου αλλού, που μου διαφεύγει αυτή τη στιγμή, νόμος είναι το δίκιο του "παλιού". Όταν φτάνω λοιπόν στο σχολείο η κατανομή των μαθημάτων είτε έχει γίνει είτε έχει συμφωνηθεί (το ίδιο είναι). Έτσι, αρκούμαι στα "λιμά". Αλλά έχω αποφασίσει να το αντιμετωπίζω με αξιοπρέπεια. Το "στολίζω" μάλιστα και με διάφορες ατάκες του στυλ:

-Από μικρός το όνειρό μου ήταν να διδάσκω μαθήματα Γενικής Παιδείας Γ΄ Λυκείου ή ψοφάω για μαθήματα επιλογής Α΄ Λυκείου. Δώστε μου Ψυχολογία και πάρτε μου την ψυχή, ή  ακόμα, αν έχετε την καλοσύνη, δώστε μου Επιτάφιο της Γ΄, μ' αρέσουν οι Επιτάφιοι, πήγαινα και στην περιφορά και μάλιστα ως παπαδάκι, ή θέλω να κάνω μάθημα και να μη μου δίνει κανείς σημασία (άλλωστε όλοι οι μεγάλοι καλλιτέχνες έτσι ξεκίνησαν). Τέτοια...

Αλλά φέτος φαίνεται ότι ξεπέρασα το όριο.

- Θα πάρεις Φιλοσοφία της Βου, συνάδελφε, μου είπαν.

-Βεβαίως, είπα, η Φιλοσοφία ανήκει στις πρώτες προτιμήσεις μου.

Οι κλεφτές ματιές και κάτι από χαιρέκακο γελάκι έπρεπε να με είχαν υποψιάσει. Ή τουλάχιστον, θα έπρεπε να με είχε συνεφέρει η επόμενη ερώτηση:

- Το καινούργιο βιβλίο το έχεις δει;

-Αμέ, είπα με ευκολία.

Δεν πρόσεξα αν σταυροκοπιούνταν αλλά την έκπληξη την παρατήρησα. Την "υπεροψία" του νέου συναδέλφου την είχαν διαγνώσει αλλά και "μέθην";

Και έτσι, πήρα Φιλοσοφία της Βου. Κι είχα πει αλήθεια ότι η Φιλοσοφία μ' αρέσει και πως, όποτε μπορώ, θέλω να τη διδάσκω. Αλήθεια επίσης ήταν ότι είχα δει το καινούργιο βιβλίο. Το είδα είχα πει, όχι ότι το είχα διαβάσει. Γιατί όταν το διάβασα, κατάλαβα γιατί κανείς δεν είχε σπεύσει να το αναλάβει.

Κείμενα "σεντόνια", ανακολουθίες, ασάφειες, παραλείψεις και ανυπαρξία μεθόδου και παιδαγωγικών στόχων κι ακόμα άγνοια του πληθυσμού - στόχου και των αναγκών του. Κι έκτοτε αναμετριέμαι, με γενναιότητα, με το τέρας. Κι επειδή έχω συνηθίσει να μη "διαχειρίζομαι" τα μαθήματα, προσπαθώ, όσο μπορώ, να διασυνδέω την ύλη με τους προβληματισμούς των παιδιών κι ας σημαίνει αυτό πως κάποιοι στόχοι του απς και του δεπς δεν θα υπηρετηθούν (αν δεν ξέρετε τι είναι τα απς και τα δεπς, βουρ για τη σελίδα του Παιδαγωγικού, εκεί είναι η μόνιμη κατοικία τους).

Και να έχω σήμερα να "παραδώσω" την ενότητα Φιλοσοφία και Λογική. Κι έτρεμα τη στιγμή που τα παιδιά θα αναγκάζονταν να διαβάσουν την ενότητα. Τις ακροβασίες για το τι είναι και το τι δεν είναι η Λογική, τον ατελείωτο βερμπαλισμό για τις διαφορές του Αριστοτέλη με τους Στωικούς και την απίστευτα μικρή αναφορά στη συμβολική λογική και τις σύγχρονες προσεγγίσεις. Τα κείμενα του βιβλίου δε βοηθούν, για το βιβλίο του καθηγητή καλύτερα να μη μιλήσω... Κι είπα να καταφύγω, ως συνήθως, στο "αλλιώς" και τους έδειξα το Logicomix, το κόμικ που υπογράφουν οι Απόστολος Δοξιάδης, Χρίστος Χ. Παπαδημητρίου, Αλέκος Παπαδάτος και Ανύ ντι Ντόνα και κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Και σαν από θαύμα η τάξη ζωντάνεψε. Φαίνεται πως έχουμε φτάσει σε τέτοιο σημείο που κάθε (μικρή) διαφυγή από το τετριμμένο να εκλαμβάνεται ως καινοτομία, να μοιάζει με αεράκι που ανανεώνει τη μουχλιασμένη αποθήκη. Οι αφηρημένες ιδέες έγιναν συγκεκριμένες, τα παράδοξα του Ράσελ σταμάτησαν να είναι νοητικά παιχνίδια, βρήκαν το δρόμο τους να συναντηθούν με τους προβληματισμούς των μαθητών. Είναι και το αριστουργηματικό σενάριο του Δοξιάδη, είναι και η γλώσσα του κόμικ τόσο κοντά στην αναγνωστική πρόσληψη των μαθητών, που όπως υποστηρίζει ο ίδιος σε συνέντευξή του στα ΝΕΑ, είναι ο τρόπος ο κόσμος των μαθηματικών και της φιλοσοφίας να γοητεύσει και όσους δεν είναι ειδικοί.

Το «Logicomix» είναι  ένα βιβλίο κόμικς που γεννήθηκε σε ένα ατελιέ στην Πλάκα, με πρωταγωνιστή έναν χαρισματικό επιστήμονα, συμπρωταγωνιστές επιστήμονες του 20ού αιώνα. Αρχίζει σε μια παλιά σοφίτα ενός εγγλέζικου αρχοντικού. Εκεί από όπου οι Απόστολος Δοξιάδης, Χρίστος Χ. Παπαδημητρίου, Αλέκος Παπαδάτος, Ανύ ντι Ντόνα ξεκίνησαν την ιδέα για το σενάριο και την εικονογράφηση ενός ταξιδιού γνώσης και αυτογνωσίας του φιλοσόφου, μαθηματικού, νομπελίστα Μπέρτραντ Ράσελ.

Μέσα από αυτό το ταξίδι στην πνευματική περιπέτεια του Μπ. Ράσελ, οι Απόστολος  Δοξιάδης και Χρίστος Παπαδημητρίου έχουν την ευκαιρία να διαφωνήσουν ως και για το αληθινό νόημα της ιστορίας που αφηγούνται και δίνουν  στον αναγνώστη δυο διαφορετικές ερμηνείες της. "Παράλληλα, το μέρος αυτό χρησιμεύει ως μεγεθυντικός φακός, που εστιάζει σε κάποια σημεία της ιστορίας και τα εξηγεί χωρίς να τη βαραίνει. Γιατί το «Logicomix» δεν είναι ούτε «λογική για αρχαρίους», ούτε «εκλαΐκευση». Ο βασικός σκοπός του είναι αυτός του μυθιστορήματος: να πει μια ιστορία ανθρώπων, με τις ιδέες και τα πάθη τους.

Λόγω της γλώσσας των εικόνων, το κόμικς «ταξιδεύει» καλύτερα, όχι μόνο μεταξύ διαφορετικών γλωσσών και πολιτισμών, αλλά και ηλικιών και μορφωτικών επιπέδων- με αυτή την έννοια είναι λίγο σαν τη μουσική. Επιπλέον διαθέτει διόδους προς τη μαγεία και το χιούμορ, δυο διαστάσεις που συχνά αγνοούν οι φόρμες που βασίζονται αποκλειστικά στον λόγο".

Βεβαίως, αυτές τις απλές αλήθειες τα σχολικά βιβλία τις αγνοούν. Είναι και οι στόχοι των απς και των δεπς που δεν υπηρετούνται από τέτοιες "ελαφρολαϊκές" προσεγγίσεις... Ή μήπως όχι;

Διαβάστε τη συνέντευξη του Απ. Δοξιάδη στα ΝΕΑ